Od maja 1947 do sierpnia 1948 roku Leb Majzels, pracownik Centralnego Komitetu Żydów w Polsce, wyjeżdża w teren dwadzieścia osiem razy w poszukiwaniu pięćdziesięciorga dwojga dzieci, które przeżyły Zagładę i pozostają pod opieką Polaków. Każdy wyjazd skrupulatnie odnotowuje: o której wyjechał, o której dotarł, czy znalazł dziecko i za ile naród żydowski może je wykupić. Bo życie każdego żydowskiego dziecka ma cenę.

Siedemdziesiąt lat później Anna Bikont powtarza próbę ich odnalezienia. Podążając śladem zapisków pozostawionych w dwóch zeszytach, z niezwykłą dociekliwością szuka choćby najdrobniejszych informacji, które mogłyby doprowadzić do spotkania po latach. Dokonuje niemożliwego, jednocześnie stając przed kolejnym potężnym wyzwaniem - jak skłonić do wspomnień ludzi, którzy uciekli od przeszłości, niekiedy na koniec świata.

"Cena" to reporterskie śledztwo rzucające nowe światło na losy dzieci po Zagładzie. Prowadzone z przenikliwością znakomicie oddaje niepokojącą atmosferę powojnia i burzy pozornie oczywistą ocenę wyborów życiowych ocalałych.


"Anna Bikont pyta o coś. O zdarzenie sprzed trzydziestu lat, na przykład o ekshumację. Pyta jakichś panów na drodze. A tak, panowie uśmiechają się radośnie. To oni kopali. Mocno kopali, ale dopiero jak koparka przyjechała, wszystkie kości się odnalazły...

Bowiem na Annę Bikont, która nikogo nie zawiadamia o przyjeździe, bo nie wie kogo i gdzie mogłaby zawiadomić, zawsze tak jakby ktoś czekał. Na przyzbie, na ławce, w parku, w domu albo na drodze.

Na tym polegają reporterskie cuda. Które mają to do siebie, że tylko wybitnym reporterom się przytrafiają".

Hanna Krall


Anna Bikont - reporterka, autorka kilkunastu książek, m.in. głośnej "My z Jedwabnego", którą uhonorowano Europejską Nagrodą Książkową, a wydanie amerykańskie nagrodą dla najlepszej książki o tematyce Holokaustu (National Jewish Book Award), biografii "Sendlerowa. W ukryciu", za którą otrzymała m.in. Nagrodę im. Ryszarda Kapuścińskiego, biografii Jacka Kuronia "Jacek" (wraz z Heleną Łuczywo) wyróżnionej Nagrodą Historyczną "Polityki", a także - wspólnie z Joanną Szczęsną - książek "Pamiątkowe rupiecie, przyjaciele i sny Wisławy Szymborskiej" oraz "Lawina i kamienie. Pisarze wobec komunizmu".


[Wydawnictwo Czarne, 2022]